In het boek Expeditie Wendbaarheid vind je een heleboel werkvormen om het veranderen naar wendbaarheid op een speelse, luchtige manier aan te pakken. Wendbaarheid is het vermogen van mensen en organisaties om snel en effectief in te spelen op veranderingen, wat essentieel is om relevant en succesvol te blijven in een voortdurend veranderende wereld. In elke blog lichten we één werkvorm eruit om je te inspireren en om mee te experimenteren. Dit keer is dat ‘het tapijt’
Blog 1. Het tapijt van verbinding
Blokkades en belemmeringen
In veel teams sluipen ongemerkt blokkades en belemmeringen binnen die voorkomen dat teamleden adequaat reageren. Met behulp van deze werkvorm ga je aan de slag met deze blokkades zodat je jezelf, je team en je organisatie wendbaarder kunt maken.
Blokkades en belemmeringen worden geaccepteerd als ‘zo doen we het hier’ en verdwijnen uit het zicht. Niemand benoemt ze nog en het lijkt soms wel of ze onder het spreekwoordelijke tapijt worden geschoven. Dit patroon kan een cultuur van stilstand creëren, waarin het ongemak van verandering groter lijkt dan de voordelen van vooruitgang.
Toch biedt dit een uitgelezen kans om een aantal vragen dieper te onderzoeken. Waarom praten we niet over deze belemmeringen? Welke onderliggende angsten of onuitgesproken zorgen houden ons tegen? Door deze gesprekken aan te gaan, kunnen teams niet alleen blokkades herkennen, maar ook actief beginnen met het wegnemen ervan.
Met de werkvorm ‘het tapijt’ kun je op een speelse en visuele manier dieper ingaan op de onuitgesproken obstakels binnen je team. Samen maak je zichtbaar wat vaak onbesproken blijft en zet je stappen richting daadwerkelijke verandering.
Werkvorm: het tapijt
- Organiseer een teamsessie met een team dat begonnen is met een wendbare werkwijze. Zorg dat jullie een echt tapijtje hebben in de sessie. Heb je geen tapijtje? Een badmat voldoet ook!
- Vraag welke blokkades of belemmeringen ervoor zorgen dat er momenteel niet snel waarde geleverd kan worden. Schrijf deze op aparte A4’tjes en schuif die onder het tapijt.
- Bespreek met elkaar wat er onder het tapijt ligt: welke blokkades of belemmeringen zijn mogelijk al een tijdje bekend maar worden steeds onder het tapijt geschoven?
- Bespreek welk A4’tje je onder het tapijt vandaan gaat halen om het niet-gevoerde gesprek over te voeren. We hoeven natuurlijk niet alles tegelijk te veranderen, dus het is al een hele winst als we één A4’tje zichtbaar maken en daarmee aan de slag gaan.
- Spreek met elkaar af dat het niet-gevoerde gesprek gehouden wordt in een veilige omgeving. Alleen dat wordt naar buiten gebracht waarvan de groep dat wil.
- Stel de volgende vragen en beantwoord deze met elkaar: waarom is deze blokkade onder het tapijt geschoven? Waarom is het pijnlijk om deze naar boven te halen? Wie of wat mag niet zichtbaar worden of wordt erdoor beschermd? Wat houdt deze situatie in stand? Dus waarom is het fijn om het zo te laten?
- Vraag aan de individuele groepsleden om na te gaan welke antwoorden hen het meeste hebben geraakt. De gevonden inzichten worden gedeeld.
- Breng de gevonden inzichten terug naar het oorspronkelijke vraagstuk. Zijn we bereid om het vraagstuk echt op te lossen?
- Los op wat er op te lossen valt, bijvoorbeeld met de volgende vragen: wat zouden we meer of minder kunnen doen, waar zouden we mee moeten stoppen en waar zouden we mee moeten beginnen om te zorgen dat deze blokkade wordt opgeheven of opgelost?
Wanneer teams de moed hebben om onder het tapijt te kijken, gebeurt er iets bijzonders. Belemmeringen die onzichtbaar leken, krijgen ineens vorm en worden bespreekbaar. Maar nog belangrijker is dat het team in staat is om samen te reflecteren op de diepere oorzaken: waarom zijn deze obstakels zo lang verborgen gebleven?
Door dit proces bewust aan te gaan, groeit niet alleen de wendbaarheid van het team, maar ontstaat er ook een cultuur waarin teamleden open zijn over blokkades en actief werken aan oplossingen. Deze aanpak maakt ruimte vrij voor échte vooruitgang, waarbij iedereen bijdraagt aan een omgeving waarin obstakels niet langer worden weggemoffeld, maar worden aangepakt. Het tapijt symboliseert daarmee niet langer iets wat verhult, maar iets wat verbindt en mogelijkheden opent.
Bron: Expeditie Wendbaarheid
Door: Els Verkaik, Edwin Clerkx en Jeroen Venneman
