Welke luisterstijl heb jij?
Luisteren lijkt soms best eenvoudig, maar écht goed luisteren is een vaardigheid. In de woorden van Ernest Hemingway: ‘Horen kan iedereen, luisteren niet’.
Daar zit meteen de kern, want de manier waarop je luistert, bepaalt ook hoe je (effectief) communiceert, samenwerkt en relaties opbouwt. Dus, wat voor een luisteraar ben jij? Ben jij een empathische luisteraar die zich inleeft in de ander? Of herken jij je meer in het oplossingsgerichte aspect en ga je snel over tot actie?
Deze korte zelftest helpt je om inzicht te krijgen in jouw luisterstijl én geeft je handvatten om je communicatie te versterken.
Beantwoord onderstaande stellingen en noteer je score.
Uitkomst
40-50 punten: de empathische luisteraar
Als empathische luisteraar ben je niet alleen gericht op de woorden, maar ook op de emotie achter de boodschap. Empathische luisteraars tonen een hoge mate van empathie en zijn in staat om gevoelens van anderen op te vangen en hierop te reageren. Ze luisteren niet alleen om informatie te krijgen, maar ook om zich emotioneel te verbinden met hun gesprekspartner. Dit maakt hen bijzonder vaardig in het opbouwen van vertrouwensrelaties.
Empathische luisteraars kunnen diepgaande connecties aangaan door hun vermogen om zich in de gevoelens van anderen te verplaatsen. Ze begrijpen vaak subtiele non-verbale signalen en anderen voelen zich daardoor vaak gehoord en begrepen. Dit zorgt voor open communicatie en maakt hen waardevolle gesprekspartners in situaties die gevoelig of emotioneel geladen zijn. Ze zijn ook zeer goed in het onderhouden van langdurige, ondersteunende relaties.
Een valkuil van de empathische luisteraar is dat zij zich soms te veel verliezen in de emoties van anderen, wat hen afleidt van het grotere plaatje. Ze lopen het risico om te veel persoonlijke energie te investeren in anderen, wat kan leiden tot vermoeidheid. Daarnaast kunnen ze de neiging hebben om in gesprekken te blijven hangen zonder tot concrete oplossingen te komen, vooral als de emotionele aspecten teveel aandacht krijgen.
- Objectief blijven
- Grenzen stellen
- Oplossingsgericht zijn/blijven
30-39 punten: de analytische luisteraar
De analytische luisteraar is gefocust op het begrijpen van de feiten en de logica achter de boodschap. Ze luisteren met een scherp oog voor detail en hebben vaak een systematische benadering van het gesprek. Dit type luisteraar waardeert gestructureerde en informatieve gesprekken en zoekt altijd naar concrete antwoorden. Ze zijn goed in het verwerken van complexe informatie en analyseren wat hen wordt verteld om een goed geïnformeerd oordeel te vellen.
Analytische luisteraars zijn sterk in het verwerken van data en feiten en nemen beslissingen vaak op basis van grondige analyses. Ze hebben de neiging om diep te graven in onderwerpen en zorgen ervoor dat ze alle relevante informatie begrijpen. Dit maakt hen uitstekende probleemoplossers in situaties waar feiten en logica essentieel zijn. Ze zijn ook objectief in hun benadering van gesprekken, waardoor ze goed in staat zijn om eerlijke en goed onderbouwde meningen te geven.
Omdat analytische luisteraars zo gefocust zijn op feiten, kunnen ze soms de emotionele behoeften van de ander over het hoofd zien. Ze kunnen ook een beetje afstandelijk overkomen, waardoor anderen zich misschien niet altijd gehoord voelen op persoonlijk niveau. Bovendien kunnen ze soms vastlopen in details en daardoor het grotere plaatje of de menselijke kant van een gesprek missen. Het kan nuttig zijn om aandacht te hebben voor de balans tussen inhoud en emotie in gesprekken.
- Luisteren naar emoties
- Betrokken blijven
- Niet ‘overanalyseren’
20-29 punten: de actieve luisteraar
De actieve luisteraar is volledig betrokken bij het gesprek en zorgt ervoor dat ze de ander goed begrijpen. Ze maken gebruik van samenvatten, vragen stellen en parafraseren om de boodschap helder te krijgen. Dit type luisteraar is geduldig; ze nemen de tijd om echt te luisteren zonder zich al te snel met hun eigen gedachten of reacties bezig te houden.
Actieve luisteraars zijn uitstekende gesprekspartners omdat ze hun aandacht volledig richten op de ander. Door actief samen te vatten en door te vragen, zorgen ze ervoor dat ze begrijpen wat er wordt gezegd én dat de ander zich gehoord voelt. Dit versterkt de relatie en zorgt voor open communicatie. Actieve luisteraars zijn ook vaak in staat om moeilijke gesprekken soepel te laten verlopen, doordat ze iedereen de ruimte geven om hun gedachten te uiten.
Bij de actieve luisteraar schuilt het gevaar dat ze zich teveel richten op de ander en daardoor hun eigen perspectief uit het oog verliezen. Ze kunnen moeite hebben om hun eigen gedachten en gevoelens in het gesprek te brengen, vooral als ze zich volledig richten op het begrijpen van de ander. Bovendien kunnen ze in stressvolle of snelle situaties te veel tijd besteden aan het proces van luisteren, waardoor ze vertraging oplopen in het nemen van besluiten.
- Evenwichtig blijven
- Aandacht voor non-verbale signalen
- Luisteren en besluitvorming in balans
10-19 punten: de oplossingsgerichte luisteraar
De oplosgerichte luisteraar is altijd gefocust op het vinden van oplossingen. Ze luisteren snel en richten zich vooral op praktische en directe antwoorden. Dit type luisteraar is efficiënt en pragmatisch en is vaak degene die gesprekken snel naar actiepunten leidt. Ze houden van snelheid en duidelijkheid en hebben een voorkeur voor concrete voorstellen die leiden tot verandering of verbetering.
Oplosgerichte luisteraars zijn bedreven in het snel identificeren van problemen en het aandragen van praktische oplossingen. Ze zijn zeer effectief in werkcontexten waarin snel resultaat nodig is. Hun directe benadering maakt ze uitstekend geschikt voor situaties die om actie vragen. Ze zijn ook goed in het stroomlijnen van gesprekken en zorgen ervoor dat er geen tijd verloren gaat met onduidelijkheden of irrelevante informatie.
Oplosgerichte luisteraars kunnen soms te snel handelen en de tijd overslaan die nodig is om de volledige context te begrijpen. Ze kunnen ongeduldig worden als gesprekken te lang duren zonder duidelijk resultaat. Dit kan ervoor zorgen dat ze de emotionele en persoonlijke kant van een probleem niet volledig aanpakken. Het is belangrijk voor hen om geduld te ontwikkelen voor de complexiteit van sommige gesprekken en situaties.
- Eerst luisteren, daarna oplossingen aandragen
- Emotionele betrokkenheid
- Geduld
Nieuwsgierig?
Herken je jezelf in de luisterstijl? En ben je benieuwd hoe je nóg beter kunt luisteren, samenvatten, doorvragen, etc?
Ontdek hoe je jouw luister- en communicatievaardigheden versterkt in onze training ‘Communiceren in een professionele leercultuur’.
Wij zijn Kim Gerats en Linda Cleven, beiden onderwijsadviseurs, trainers en bovenal vakidioten. Stuur ons een berichtje voor meer info!
Bronnen
Covey, S.R. (1989). The 7 habits of highly effective people: Powerful lessons in personal change.
Free Press.
Rogers, C. R. (1951). Client-Centered Therapy: Its Current Practice, Implications and Theory.
Houghton Mifflin.
Treasure, J. (2011). 5 ways to listen better [Video]. TED Conferences.
https://www.ted.com/talks/julian_treasure_5_ways_to_listen_better
Watson, K. W., Barker, L. L., & Weaver, J. B. (1995). The Listening Styles Profile (LSP-16):
Development and Validation of an Instrument to Assess Four Listening Styles.
International Journal Of Listening, 9(1), 1–13. https://doi.org/10.1080/10904018.1995.10499138