Het focusplan
Leerlingen nemen initiatief, maken zelf plannen en worden meer betrokken bij het leerproces. Allemaal wensen van leraren, die aansluiten bij het begrip zelfregulerend leren. Met deze gratis download kun je leerlingen meer betrekken bij het leren en nog specifieker; bij zijn of haar eigen leerdoelen. Kinderen stellen zelf een Focusplan op.
Steeds meer leraren zijn aan het verkennen hoe zij het beste met kinderen in dialoog kunnen gaan over leerdoelen en hen daarbij kunnen betrekken. Een manier daarvoor is het werken met een datamuur die de opbrengsten van de groep (en individuele leerlingen) visualiseert. Je ziet daar vaak de volgende informatie op staan:
- Missie van de groep
- Groepsafspraken
- Een (groeps)doel op gebied van taal, lezen en/of rekenen (of een ander vakgebied)
Onderwijs Maak Je Samen heeft een Focusplan speciaal voor leerlingen ontwikkeld waarop leerlingen eigen leerdoelen kunnen noteren, bijvoorbeeld voorafgaande of tijdens het rekenblok. Met dit individuele Focusplan zorg je ervoor dat kinderen voor zichzelf de focus behouden op een bepaald leerdoel én het proces. Om te voorkomen dat het leerdoel van het kind een sociaal wenselijk antwoord is, is tussentijdse reflectie van en met de leraar essentieel. Met dit Focusplan breng je jezelf samen met de leerling in staat om ook daadwerkelijk feedback te geven over het proces van leren.
”‘Werken met een Focusplan leidt ertoe dat de interactie
en de dialoog met de leerling versterkt wordt’
Leerlingen vullen de werkkaart als volgt in:
- Wat is het leerdoel?
Hier schrijven de leerlingen hun eigen leerdoel op. Bijvoorbeeld: Ik kan breuken vereenvoudigen - Voorbeeld van het leerdoel.
Leerlingen geven hier een voorbeeld weer van het leerdoel. Dit kan bijvoorbeeld ook een tekening of model zijn. Dit is belangrijk om de leerling ook te leren het doel specifiek te maken.
2/4 = ½ - Wanneer heb ik het leerdoel behaald?
De leerlingen stellen voor zichzelf een deadline en kunnen in samenspraak met bijvoorbeeld de leraar bepalen wanneer ze het leerdoel behaald hebben
Over twee weken kan ik… - Wie/wat heb ik daarbij nodig?
Hebben de leerlingen materialen of bepaalde hulp nodig om het doel te behalen? -> De juf - Achteraf: Wat vond ik ervan en ben ik tevreden? Waarom?
Hier reflecteren de kinderen op het Focusplan. Kan de leerling iets over het proces zeggen? Heb je inspanning geleverd? Heb je doorgezet? Heb je een bepaalde strategie gebruikt? Heb je ergens specifiek aan gedacht? Heb je het doel behaald na de gestelde deadline en ben je tevreden?
Middels deze werkkaart zorg je ervoor dat alle kinderen zichzelf een leerdoel stellen, ongeacht je goed of minder goed bent in een bepaald vakgebied. Iedereen heeft iets te leren! Tevens kun je met het Focusplan de zelfregulerende vaardigheden bij kinderen stimuleren, mits er een goede interactie/dialoog plaatsvindt tussen de leraar en de leerling.
Door samen met leerlingen continu te reflecteren op het proces (en niet enkel achteraf) worden de kinderen zich bewust van de leerdoelen en de beoordelingscriteria. Het Focusplan is een handig hulpmiddel om dat te bereiken. Het zorgt ervoor dat ze inzicht krijgen in de leer-strategieën die ze gebruiken en wat nodig is om de doelen te bereiken. Ook Hattie (2012) benadrukt het effect van (tussentijds) feedback geven. Het is een van de meest effectieve onderwijs-strategieën.
