Betrokken ouders in de school: Een belangrijk element van kwaliteitsvol onderwijs.
Investeert jouw school veel in het opbouwen en onderhouden van sociale relaties met ouders? Ziet jouw school ouders als belangrijke partners? Hoewel scholen vaak overtuigt zijn van het belang van ouderbetrokkenheid, is het vaak lastig om ouderbetrokkenheid goed van de grond te krijgen. Het is nog vaak het verborgen kapitaal van de school. Toch zijn er al veel schoolleiders die zien dat leerlingen hogere resultaten behalen als gevolg van verbeterde ouderbetrokkenheid.
”Je ziet vaak dat ouders het verborgen kapitaal zijn van een school
Om goede school-ouder relaties te kunnen opbouwen die de leerresultaten bevorderen en de algemene waardering voor je school versterken, is het van belang dat zowel ouderbetrokkenheid als ouderverbondenheid gestimuleerd wordt. Ouderbetrokkenheid houdt in dat ouders ‘meegenomen’ worden met schoolactiviteiten en dat zij daarin hun bijdrage kunnen leveren. Een school met een hoge ouderverbondenheid luistert naar de ouders en bespreekt met hen wat goed gaat en wat beter kan. Je betrekt de ouders dan als ‘partners’ bij de school. Zowel bij ouderbetrokkenheid als ouderverbondenheid is het van belang dat ouders in hun gedrag laten zien dat zij zich gedeeld verantwoordelijk voelen voor de schoolontwikkeling van hun kind (De Vries, 2013). Ouderverbondenheid speelt zich dan ook vooral thuis af. Het is hierbij vooral van belang dat ouders met hun kinderen praten over de (voor)school/opvang en de tips toepassen die zij krijgen van de (voor)school.
Op dit moment hebben veel scholen het contact met ouders beperkt tot de ‘traditionele vormen’ zoals tienminutengesprekken, informeel contact, de nieuwsbrief en algemene ouderavonden. Uit de verbeterpunten die zowel ouders, leraren als directie aandragen, blijkt dat er behoefte is aan meer, en een andere wijze van contact (De Vries, 2011).
”“Als leerkracht van groep 3 pik ik vaak direct de kinderen eruit die thuis veel lezen met hun ouders. Deze ouders onderstrepen het belang van een gedeelde verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van hun kinderen. En deze kinderen laten over het algemeen een snellere leesontwikkeling zien ten opzichte van kinderen die thuis niet veel lezen met hun ouders. Voor mij leidt een hoge ouderbetrokkenheid naar hogere opbrengsten en een diepere ontwikkeling bij mijn kinderen in de klas.” Juffrouw Marion, groep 3
De effecten
Het is van wezenlijk belang dat scholen een hoge ouderverbondenheid creëren. Het leidt namelijk tot een positief effect op het functioneren van leerlingen. De schoolprestaties verbeteren en de werkhouding van kinderen wordt positief beïnvloed (Marzano, 2013; Cijvat & Voskens, 2008). Veel scholen kiezen op dit moment bewust voor de ouderverbondenheid: waarbij het werken met leerlingen én hun ouders essentieel is. Als school ervaar je dan snel de meerwaarde hiervan.
De aanpak
Voor een effectieve ouderverbondenheid is het nodig dat de school relaties met ouders opbouwt, gebaseerd op luisteren. De eerste stap die scholen zetten is een ‘gevoel van noodzaak’ creëren op alle niveaus (directie, leraren, (G)MR en ouders). Al deze partijen moeten het belang van ouderbetrokkenheid willen onderstrepen en er moet een duidelijke visie gevormd worden.
Daarna volgt een analyse: hoe wordt ouderbetrokkenheid en gedeelde verantwoordelijkheid op dit moment ervaren door ouders, leraren èn directie? Wanneer dit in kaart is gebracht kunnen scholen panelgesprekken gaan voeren (de 3e stap): Leraren en directie voeren gesprekken met steeds een wisselende groep ouders. Ouders hebben dan de mogelijkheid om te vertellen wat ze goed en minder goed vinden gaan en daarnaast worden de kansen besproken. Scholen vinden dat dit erg waardevolle informatie oplevert, waarmee de kwaliteit van de school verbeterd kan worden. Ouders voelen zich gehoord en voelen zich meer verantwoordelijk voor de ontwikkeling van hun kinderen.
Op het moment dat ouders zich ook bewust worden van deze gedeelde verantwoordelijkheid ervaren scholen ook dat de opkomst hoger is bij algemene ouderavonden en/of themabijeenkomsten over een onderwerp dat betrekking heeft op opvoeding en ontwikkeling. Tijdens deze bijeenkomsten wordt vervolgens samen nagedacht over kansen, tips en ontwikkelingen.
Wanneer ouderbetrokkenheid en ouderverbondenheid goed en gestructureerd wordt vormgegeven, heeft dit een zeer positief effect op de ontwikkeling van kinderen. Om dit ‘verborgen kapitaal’ op de kaart te zitten binnen jouw school is het ten eerste nodig dat het team met elkaar in gesprek gaat over belangrijke vragen: Welke school willen we voor ouders zijn? Welke waarden zijn daarvoor kenmerkend? Welke contacten willen wij met ouders?En hoe vertalen we dit naar ouders?
10 tips om effectieve school-ouder relaties op te bouwen
Aan de slag?
De adviseurs van Onderwijs Maak Je Samen denken graag mee over het stimuleren en concreet vormgeven van ouderbetrokkenheid op je school en verzorgen voor zowel besturen, leerkrachten, pedagogisch medewerkers als ouders interessante informatiebijeenkomsten. Interesse, neem dan contact op!
