‘Je houdt elkaar voortdurend een spiegel voor’
Tekst van Brigitte Bloem
Claudia en Harm enthousiast over opleiding Toekomstbewust Schoolleider Vakbekwaam.
Stilzitten is er voor de gedreven onderwijsprofessionals Claudia de Reus-van de Kerkhof en Harm van Hal niet bij. Gestart als leraar hebben ze nu een leidinggevende functie als kindcentrumleider bij twee kindcentra van Stichting GOO. Beiden hebben een gezin met vier kinderen en zijn ook in hun vrije tijd heel actief. Toch maakten ze het afgelopen jaar tijd vrij voor de opleiding Toekomstbewust Schoolleider Vakbekwaam van Onderwijs Maak Je Samen (OMJS). ‘De aard van de opleiding past heel goed bij een nieuwe manier van leidinggeven.’
Tijdens de feestelijke diploma-uitreiking december vorig jaar prees Brigit van Rossum, coördinator van het Leiderschapscentrum van OMJS en kerndocent van de opleiding, de deelnemers om hun enorme veerkracht. ‘Naast hun werk als onderwijsprofessional in deze roerige, hectische tijden heeft iedereen heel hard gewerkt en alles op alles gezet om de opleiding tot een goed einde te brengen.’ Voor Claudia en Harm was de opleiding meteen ook een kennismaking met OMJS. ‘Ik heb diverse masteropleidingen afgerond, maar de opleiding basisbekwaam schoolleider, die normaliter voorafgaat aan de vakbekwaam-opleiding, heb ik nooit gevolgd’, vertelt Claudia. ‘Ik ben op deze opleiding aangenomen op basis van een intakegesprek en een portfolio met mijn praktijkervaring.’ Ze heeft bewust gekozen voor OMJS. ‘Hun visie op leiderschap spreekt mij erg aan. Oneliners van OMJS als ‘Een coach waar het kan, een manager waar het moet’, ‘Groot denken, klein doen’ en ‘Als wij geweest zijn, kun jij weer verder’ geven precies weer hoe ik tegen leiderschap aankijk en hoe ik mijn werk wil doen’, licht ze toe.
Harm volgde wel de opleiding basisbekwaam schoolleider. ‘Ik deed dat bij een andere aanbieder. Via mijn scholenstichting GOO kwam ik, net als Claudia, bij OMJS terecht. Ook voor mij geldt dat ik op één lijn zit met de visie van OMJS op modern leiderschap.’
Inhoud opleiding
Een vast startpunt van alle OMJS-schoolleidersopleidingen is de Talent Motivatie Analyse (TMA). Deze wordt gedurende de hele opleiding als een soort scan gebruikt, waarmee de deelnemers hun individuele professionele behoeften, drijfveren en competenties in kaart brengen en zo inzicht krijgen in zichzelf en de eigen leiderschapsvaardigheden. Net als de opleiding basisbekwaam is de opleiding vakbekwaam opgedeeld in drie blokken: Veranderdeskundige, Lerend leider en Systeemspeler. Gedurende de blokken maken de deelnemers beroepsproducten op basis van de geleerde theorieën. Ook leren ze al doende hun eigen visie hierop te ontwikkelen. Elk blok wordt afgesloten met een bloktoets: een reflectiemoment waarop elke deelnemer kan ervaren wat het geleerde voor effect heeft op zijn of haar leiderschapsvaardigheden.
Voor Claudia voelde het in het begin als een zoektocht naar kaders en eisen. Dat maakte haar enigszins onzeker over wat er precies verwacht werd van haar. Op basis van de feedback van de kerndocent kreeg ze steeds meer het vertrouwen dat ze tijdens de opleiding haar eigen pad mocht bewandelen. ‘Het werd me gaandeweg duidelijk dat ik aan het stuur sta van mijn eigen ontwikkeling binnen deze opleiding’, stelt ze. ‘Ik haal er precies uit wat ik nodig heb om het kindcentrum op de voor mij juiste wijze te leiden. Voor mijn gevoel gaf ik vooral leiding vanuit mijn intuïtie. Door wat ik in deze opleiding heb geleerd, ben ik veel beter in staat zaken ook te toetsen aan theoretische kaders en dit mee te nemen in (de onderbouwing van) mijn beslissingen.’
Functioneel onderzoek
De opleiding is niet iets wat je er even bij doet, vindt Harm. ‘Je moet er echt tijd voor inruimen. Niet alleen voor de bijeenkomsten, maar juist ook voor de opdrachten. Parallel daaraan lopen de competenties van vakbekwaam schoolleider die je je gaandeweg, via workshops en opdrachten, verder eigen maakt. Het mooie is wel dat je de opdrachten heel functioneel kunt inzetten in je dagelijkse werk. De rode draad in de opleiding is het onderzoek dat je uitvoert. Je wordt daarin stapsgewijs begeleid. Ook delen uit je onderzoek kun je direct toepassen in je eigen werksituatie. Mijn onderzoek ging over de structuur binnen ons kindcentrum. Ik heb door tussenopbrengsten van mijn onderzoek bijvoorbeeld goed kunnen ingrijpen in onze vergaderstructuur in het kindcentrum-team onderwijs.’
Het onderwerp van Claudia’s onderzoek was ‘De professionele leergemeenschap in combinatie met gespreid leiderschap’. ‘Alle stappen in mijn onderzoek hebben mij enorm geholpen om inzicht te krijgen in de richting die we met het kindcentrum op willen en hoe we dat aan kunnen pakken’, stelt ze. ‘Wat speelt er, wat is er nodig, hoe kan ik mijn rol het beste invullen om onze doelen te bereiken? De koppeling met de theorie geeft mij zoveel meer bagage om op de juiste momenten de juiste beslissingen te nemen, met behoud van eigenaarschap bij ons team.’
Werken in een leerteam
Tijdens de opleiding werk je in een leerteam van vijf collega-studenten. ‘De kerndocent stelt de groepjes samen en dat heeft ze bij ons met veel mensenkennis gedaan’, zegt Claudia. ‘We pasten zo goed bij elkaar qua matchende of juist niet matchende karaktereigenschappen, kennis en ervaring. Je wordt op deze manier gedwongen om vraagstukken soms vanuit een heel andere invalshoek te bekijken. Uitroepen als ‘Oh wow, zo had ik het nog niet bekeken’, of ‘Jee, loop jij daar ook tegenaan, dan wil ik een keer met jou doorbabbelen of een keer bij jou komen kijken’ waren niet van de lucht.’
Claudia en Harm waren lid van hetzelfde leerteam. De uitwisseling en feedback in het leerteam vonden beiden enorm leerzaam en waardevol. ‘Je houdt elkaar voortdurend een spiegel voor’, aldus Harm. ‘Een mede-student belicht misschien net even een andere kant, waardoor je op nieuwe ideeën en oplossingen komt. Natuurlijk kan het ook wel eens minder goed uitpakken, maar in onze groep hadden we een heel fijne manier van werken waar ik veel uit heb kunnen halen. Het ging zo goed, dat we aan het eind van de opleiding naar elkaar hebben uitgesproken dat we er ook in de toekomst voor elkaar zijn.’
Leiderschapsnetwerk
Terugkijkend vinden beiden de opleiding Toekomstbewust Schoolleider Vakbekwaam een waardevolle opleiding, waar je het heft in eigen handen kunt nemen. ‘De aard van de opleiding past heel goed bij een nieuwe manier van leidinggeven. De opleiding van OMJS is niet erg schools. Er zijn geen strakke kaders of leidraden. Dat moet je wel liggen’, aldus Claudia. ‘Zoek je een meer traditionele onderwijssetting, dan is deze opzet misschien minder geschikt voor je.’
Na de coronaperiode is er nu weer tijd voor uitwisseling met collega’s, allereerst binnen de eigen scholenstichting. Op langere termijn kan ook het Leiderschapsnetwerk van OMJS interessant zijn, denkt Harm. Claudia heeft de smaak te pakken met het volgen van opleidingen bij OMJS. ‘Ik wil me blijven ontwikkelen, zowel met opleidingen en leergangen, als binnen netwerken.’
Nieuwsgierig naar de schoolleidersopleidingen van OMJS, bekijk dan de video.
