Huygens Lyceum Eindhoven ontwikkelt eigen 5 minuten-kaartjes
Uit OMJS Magazine #6
Tekst Vera van het Hof
Leerlingen uitdagen, zelf in actie laten komen en ervoor zorgen dat ze het beste uit zichzelf halen. Dat is het doel van Deltawijs, een onderwijsvernieuwing op het Jan van Brabant College, vestiging Deltaweg in Helmond. Hoe ontwikkel je zo’n nieuw leersysteem en wat kom je tegen? We vroegen het teamleider Stephan Stevens en projectleider Lilian van Marrewijk.
Hoe ontwerp je zelf een onderwijsverandering en hoe zorg je ervoor dat iedereen die verandering omarmt en zich eigen maakt? Op het Huygens Lyceum in Eindhoven hebben ze dit op een actieve en creatieve manier aangepakt gebaseerd op een OMJS productreeks.
Huygens Leren
Verder ontwikkelen als school waar leerlingen gestimuleerd worden om zelf aan het roer te staan van hun eigen leerproces. Dat was zes jaar geleden het doel van de onderwijsverandering voor ruim 1140 leerlingen op havo, atheneum en gymnasium. Meer sturen op vaardigheden en zelfstandigheid is niet nieuw in onderwijsland, maar bij het Huygens Lyceum werd deze verandering echt van binnenuit bewerkstelligd. Coördinator projectonderwijs Jasper Kuijper vertelt: “Vaak zijn onderwijsconcepten al door anderen bedacht en is het een kwestie van implementeren, maar deze verandering is door ons zelf geïnitieerd en ontwikkeld. We hebben onderzoek gedaan naar verschillende onderwijsconcepten en -systemen en vanuit daar een eigen methode vormgegeven, die past bij onze school. Het was voor ons de eerste keer dat we op deze manier gingen kijken naar onderwijsvernieuwing. Een proces van vallen en opstaan, maar daar was ook ruimte voor. Ruimte om de tijd te nemen, maar ook om onze neus te stoten. En dat hebben we zeker ook gedaan!”
Iedereen aan boord
Wanneer je een veranderproces samen vormgeeft, moet er ook ruimte zijn voor ieders inbreng. Kim van Vlerken is naast docent tekenen ook coach en critical friend van het Huygens Leren-team en ze is vanaf het begin betrokken bij de implementatie van het nieuwe onderwijsconcept. Ze vertelt hoe ze dat hebben ingericht: “Om ieders inbreng mee te nemen en om draagvlak te blijven creëren hebben we VAK-coaches in het leven geroepen. Dit zijn aangewezen docenten die met collega’s in gesprek gaan over Huygens Leren en hun lessen. Zo houden we korte lijntjes en zorgen we ervoor dat iedereen voeling kan houden met wat er gebeurt. Daarnaast kunnen we zo snel signalen oppikken en deze omzetten in acties.”
Informele acties
En actie, die is volgens Kim broodnodig: “Een nieuw onderwijsconcept omarmen is iets wat zich ontwikkelt, dat regel je niet met één poster op de gang. We hebben onze visie en de input van anderen steeds vertaald naar informele bijeenkomsten en ludieke acties. Van pizzamiddag tot minilessen voor docenten en van Loesje-achtige posters tot 5 minuten-kaartjes.” Jasper: “We hebben gevoel en beleving ingezet. Niet lukraak, maar alles binnen de kaders van onze visie. Verandering gaat namelijk niet alleen over nieuwe didactische modellen. We hebben gemerkt dat mensen door deze aanpak de ruimte voelen om kritische vragen te stellen en ideeën te delen.”
”“Een nieuw onderwijsconcept omarmen is iets wat zich ontwikkelt, dat regel je niet met één poster op de gang.”
Huygens Leren 5 minuten-kaartjes
Bij het Huygens Lyceum werkten ze al langer met de 5-minutenkaartjes van Onderwijs Maak Je Samen. Het zijn korte spelletjes of activiteiten die je in die paar minuten tussen twee concentratiemomenten kunt inzetten. Kim kwam op het idee om ze na te maken, maar dan in de Huygens Leren-stijl: “Elke set kaarten gaat over één van de pijlers van Huygens Leren. Denk aan onderwerpen als eigenaarschap, samenwerken, burgerschap of creativiteit. Vervolgens hebben de vijf VAK-coaches steeds een docent of medewerker uitgenodigd om een werkvorm of visie te delen die bij het betreffende onderwerp past. Echt ieders stem is vertegenwoordigd. Zelfs de conciërge heeft een kaartje gemaakt. Het blijkt een geweldige, actieve manier om te leren van elkaar. Zo mooi om te zien dat collega’s die eerst wat onzeker waren over hun deskundigheid, nu ongeveer in de rij staan om ook een kaartje maken.” Simone Nooijen is ook een van die VAK-coaches. Zij vertelt: “Het is een fijn hulpmiddel om de pijlers uit te leggen en eigen te laten maken. We zijn er zo enthousiast over dat we het ook direct bij nieuwe collega’s introduceren. Vanuit hun ervaring geven ook zij input voor de kaartjes, die anderen weer inspireert of wijzer maakt. We merken echt een cultuurshift in onze organisatie. Collega’s zijn trots, verbonden en we blijven elkaar inspireren met creatieve werkvormen.”
”“Voor onze eigen 5-minutenkaartjes hebben we steeds een docent of medewerker uitgenodigd om een werkvorm of visie te delen die bij het nieuwe onderwijsconcept past.”
Een uitdaging voor OMJS
Kim: “We kunnen ons voorstellen dat andere scholen het ook interessant vinden om eigen kaartjes te ontwikkelen. Ik heb daarom aan OMJS gevraagd of het een format kan ontwikkelen waarmee je online je eigen kaartjes kunt maken. De onderwerpen en categorieën die OMJS al heeft bedacht, kunnen een mooie leidraad zijn om er een eigen draai aan te geven.”
Uitdaging aanvaard!
Bij OMJS vinden we het geweldig als we uitgedaagd worden. De vraag van Kim en haar collega’s om een format te ontwikkelen waarin iedere school haar eigen kaartjes kan maken, gaan we proberen te beantwoorden. Het kost uiteraard tijd om hier een goede vorm voor te ontwikkelen, maar we zijn er druk mee bezig. Houd onze website in de gaten!
Aan het woord waren
Jasper Kuijper
Coördinator projectonderwijs.
Simone Nooijen
Huygens Leren VAK-coach en docent tekenen.
Kim van Vlerken
Huygens Leren VAK-coach en docent tekenen.
Ook interessant?
5 minuten veranderen
Ook interessant?
5 minuten leidinggeven
