Betekenisvol rekenen
Uit OMJS magazine 6
Tekst: Patty van der Aa
Rekenen is meer dan alleen het maken van sommen. Rekenen is overal en altijd, kijk maar eens om je heen. We spreken met Kimberly Pijnenburg, Jenneken van der Mark en Ine van de Sluis, onderwijsadviseurs en rekenexperts bij Onderwijs Maak Je Samen, over hun visie op rekenonderwijs.
Of het nu gaat om de temperatuur of om op tijd bij je sportclub zijn: in dagelijkse situaties reken je continu, zonder dat je je daar bewust van bent. Rekenen is namelijk veel meer dan alleen het maken van sommen. Het is het herkennen van rekenwiskundige situaties in dagelijkse contexten, om vervolgens te begrijpen welke bewerking je erop los moet laten. Dat maakt rekenen niet alleen toepasbaar, maar ook nog eens leuk. Hoe je dit bereikt in jouw klas? Zorg er allereerst voor dat je doelen helder zijn, draag daarna een betekenisvolle context aan en breng die bewustwording teweeg. Koppel die ervaring aan de kennis die leerlingen al hebben of aan de som die je wilt maken. Dat is functionele gecijferdheid.
De wereld zit vol sommen
Kinderen groeien op in een wereld vol getallen, patronen en structuren. Toch zijn zij zich er niet van bewust dat ze eigenlijk de hele dag aan het rekenen zijn. “Mijn zoon zag ooit in de boekenwinkel een eierdoosje met paaseitjes van Tony’s Chocolonely. Ik zei hem dat hij het mocht hebben, als hij binnen drie tellen wist hoeveel eitjes erin zaten. Toen zei hij direct: ‘4 x 3 = 12.’ Hij kreeg het doosje en begreep toen waarom hij keersommen had moeten leren”, legt Ine uit. “Rekenen is overal. Ik denk dat leraren die bewustwording zelf ook meer moeten hebben. Dan zien ze zo duizenden voorbeelden in het dagelijkse leven om doelen en rekenstrategieën in de context van hun leerlingen uit te leggen. Die context ontbreekt vaak of sluit niet aan bij hun belevingswereld. Dat kan ook niet anders; de omgeving van een kind in Eindhoven is echt anders dan die van een kind in Friesland of Den Haag. Ze maken andere dingen mee, dus is hun rekenwereld ook anders.”
Stimuleer de nieuwsgierigheid
Kinderen stellen zichzelf van nature wiskundige vragen. “Ik was op een sbo-school toen een aantal jongens met een emmer sneeuw binnenkwam”, vertelt Jenneken. “Ze wilden weten wat er overbleef als de sneeuw gesmolten was. De leraar ging er helemaal in mee, zette de emmer bij de verwarming om na een tijd samen te ontdekken wat er gebeurd was. Ze hadden het over inhoud, over vergelijkingen. Het gaf de leerlingen een context die ze nooit meer zullen vergeten en de leraar kon zo overstappen op de inhoud, terwijl deze leerlingen daar qua rekenvaardigheid eigenlijk nog niet waren. Er is geen methode die dat doet; het is de situatie. Als je daar foto’s van maakt, kun je er op een later moment op terugkomen. Zo kom je met de opgedane ervaring bij je leerlingen terug en bouw je op hun kennis verder. Vanuit deze ervaringen kun je de koppeling maken naar hoe dat er op papier uitziet: schematisch, in een tekening, maar ook met de sommen die daarbij horen.”
Verwonder jezelf
Kimberly vult aan: “Het is jammer dat de verwondering er door de huidige inrichting van het onderwijs zo snel vanaf gaat. Ik vind het juist zo mooi wanneer kinderen tegen me zeggen: ‘Ow, waren we aan het rekenen?’ Het gaat dus om kansen zien en kansen grijpen. Om in sommige gevallen de methode te laten voor wat ze is en keuzes durven te maken. Je als leraar bewust te zijn dat het niet gaat over hoeveel sommen er aan het einde van de les gemaakt zijn.” Kijk dus eens om je heen, in het schoolgebouw of buiten op de speelplaats. Waar zie jij rekenen terug? Wat houdt jouw leerlingen bezig en hoe kun je rekenen binnen de belevingswereld van je leerlingen inzetten om de doelen te bereiken? We beloven je: je wordt enthousiaster over het vak en dat straalt af op je leerlingen.
Ine van de SluisAdviseur bij Onderwijs Maak Je Samen
Jenneken van der MarkVoormalig adviseur bij Onderwijs Maak Je Samen
Kimberly PijnenburgAdviseur en opleidingsdocent bij Onderwijs Maak Je Samen
Aan de slag?
Op zoek naar manieren om het rekenen op school naar een hoger plan te tillen? Onze adviseurs Ine, Kimberly en Marieke staan voor je klaar! Neem eens een kijkje in de academie voor de actuele trainingen.
