Column ‘Verborgen regels’

‘Waarom heb je eigenlijk zo’n grote neus?’. Met zijn handen op zijn rug en zijn hoofd een beetje schuin staat hij naast mijn bureau en kijkt verwonderd richting het midden van mijn gezicht.

Het is mijn eerste dag als invaller op deze school in groep 7. Als je ergens voor het eerst voor de klas staat, is het altijd even aftasten. Of het nu op een andere school is of op je eigen school in een andere groep, je kent de leerlingen niet goed genoeg. Dat betekent dat je soms even twee keer na moet denken over hoe je gaat reageren.

Natuurlijk moest ik om bovenstaande uitspraak van binnen wel een beetje lachen. Ondanks zijn leeftijd, is dit toch een vorm van kinderlijke onschuld. De ene elfjarige is tenslotte de andere niet. Het is als leerkracht belangrijk dat in perspectief te blijven zien.

Samenleven doe je niet alleen. In elke samenleving bestaan ‘verborgen regels’. Ze vertellen je wat je wel of niet hoort te doen. Die regels staan eigenlijk nergens genoemd; het is de bedoeling, dat jouw ouders ze je bijbrengen en dat je gaandeweg je jeugd leert hoe ‘het eigenlijk hoort’.

Ik merk, dat ik als leerkracht steeds meer bezig ben met die regels. De rol van opvoeder is niet alleen weggelegd voor de ouders. Handen wassen, neus snuiten, opruimen, op je beurt wachten, rekening houden met elkaar, elkaar uit laten praten. Ik hoor mijzelf wekelijks tegen leerlingen zeggen, dat je sommige dingen misschien wel mag denken, maar dat ze niet zo netjes zijn om uit te spreken.

‘Oh, eh, dat weet ik eigenlijk niet’, antwoord ik op zijn vraag, ‘maar wist je ook dat je neus doorgroeit tot je dood gaat?’ Je wilt hem als leerkracht tenslotte ook nog iets leerzaams meegeven. Hij zet grote ogen op en zegt: ‘Dus hij wordt nog groter?’